Alimenty na dziecko – do kiedy trzeba płacić?

Alimenty na dziecko aktualnie zaczadzane są bezterminowo. Przepisy nie przewidują jakiejkolwiek granicy wieku, po przekroczeniu której obowiązek alimentacyjny wobec dziecka wygasałby samoistnie, z mocy prawa. Nie jest zatem prawdziwe przeświadczenie wielu osób, że wraz z ukończeniem przez dziecko 18-go roku życia obowiązek alimentacyjny wygasa. Zgodnie z art. 133§1 KRO rodzice zobowiązani są bowiem do alimentacji dziecka, które nie jest samodzielne finansowo, bez względu na jego wiek. Obowiązek alimentacyjny wygasa zatem dopiero wraz ze śmiercią zobowiązanego do alimentacji.

Zmiana stosunków a alimenty na dziecko

Zgodnie z art. 138 KRO zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego można żądać w razie zmiany stosunków. Co należy przez to rozumieć? Zgodnie z orzecznictwem zmiana ta powinnam mieć istotny charakter. Może dotyczyć zarówno uprawnionego, jak i zobowiązanego, czyli w przypadku chęci uchylenia obowiązku alimentacyjnego zazwyczaj poprawę sytuacji materialnej uprawnionego lub pogorszenie się sytuacji materialnej zobowiązanego. Należy mieć jednocześnie na uwadze, że obejmuje to zarówno możliwości zarobkowe, jak i majątkowe tych osób oraz wszelkie okoliczności związane ze zmianami w tym zakresie.

Podstawę uchylenia obowiązku alimentacyjnego będzie stanowił wobec tego wspomniany art. 138 KRO i odpadnięcie przesłanki danego obowiązku określonych w art. 133 i 135 KRO. „Dla stwierdzenia, czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 KRO, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i okoliczności – na tle sytuacji ogólnej – mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego” (uchwała SN (PSIC) z 16.12.1987 r., III CZP 91/86). Ustalenie wystąpienia tej „zmiany stosunków” wymaga zatem porównania dwóch momentów: stanu istniejącego w chwili orzekania o alimentach lub zawierania ugody w tym przedmiocie oraz stanu aktualnego.  I tak przykładowo:

  • w chwili ustalania obowiązku dziecko było małoletnie i nie osiągało dochodów, a obecnie jego samodzielne dochody są wystarczające na pokrycie jego kosztów utrzymania i wychowania;
  • w chwili ustalania obowiązku dziecko uczyło się, a obecnie po ukończeniu 18. roku życia uchyla się od obowiązku szkolnego, przerwało studia, nie zdaje egzaminów czy zmienia kolejne uczelnie;
  • w chwili ustalania obowiązku dziecko było małoletnie, a obecnie pozostaje w związku małżeńskim i w związku z tym w pierwszej kolejności współmałżonek jest zobowiązany do utrzymania go;
  • w chwili ustalania obowiązku alimentacyjnego rodzic był aktywny zawodowo, a obecnie nie jest w stanie łożyć na utrzymanie pełnoletniego dziecka, bo np. utracił możliwości zarobkowe w skutek choroby czy też osiągnął wiek emerytalny wobec czego jego zarobki drastycznie spadły,
  • w chwili ustalenia obowiązku alimentacyjnego zobowiązany oficjalnie był rodzicem uprawnionego, jednak zapadł prawomocny wyrok zaprzeczający ojcostwo i w chwili obecnej nie jest rodzicem.

W powyższych przykładach wyraźnie widać zmianę w sytuacji czy to uprawnionego do alimentów, czy też zobowiązanego. Alimenty na dziecko mogą zostać uchylone też gdy dorosłe dziecko nie stara się usamodzielnić i pomimo możliwości nie podejmuje zatrudnienia albo pomimo tego, że osiąga własne dochody nie partycypuje w kosztach utrzymania domu rodzinnego.

Pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Mając na uwadze powyższe, w sytuacji kiedy zachodzą odpowiednie przesłanki, aby uchylić alimenty na dziecko należy wnieść do sądu stosowny pozew. Właściwy w tym przypadku będzie Sąd Rejonowy, Wydział Rodzinny i Nieletnich, w okręgu którego pozwany (czyli w tym przypadku osoba uprawniona do alimentacji) ma miejsce zamieszkania, a w razie braku miejsca zamieszkania – miejsce pobytu. W pozwie należy wskazać dokładnie podstawę płaconych obecnie alimentów oraz ich wysokość, a także opisać zmianę stosunków, która wystąpiła i w ocenie powoda uzasadnia uwzględnienie powództwa, a także wskazać odpowiednie dowody to potwierdzające. Sąd na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego dokonuje oceny sytuacji i rozstrzyga o zasadności powództwa.

Należy mieć na uwadze, że orzeczenie wydane na podstawie art. 138 KRO może obejmować okres sprzed wytoczenia powództwa. Decydująca jest chwila wystąpienia „zmiany stosunków”, wobec czego osoba, która otrzymała alimenty, pomimo że zaistniały podstawy do ich uchylenia może zostać zobowiązana do ich zwrotu.

Opłata od pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

Pozew powinien zawierać również określenie wartości przedmiotu sporu (tzw. WPS), czyli w tym przypadku kwotę pieniężną stanowiącą sumę świadczeń alimentacyjnych należnych za dany rok. Przykładowo, jeżeli świadczenie alimentacyjne wynosi 1000 zł miesięcznie, to WPS będzie wynosił 1000 x 12 (miesięcy), czyli 12 000 zł. Jest to istotne, albowiem w sprawach o świadczenia pieniężne, do których zalicza się sprawy o alimenty, opłata jest stosunkowa – 5% i zależy właśnie do wartości przedmiotu sporu. W powyższej sytuacji, kiedy WPS wynosi 12 000 zł będzie to odpowiednio 600 zł. Opłatę tę należy uiścić w chwili złożenia pozwu.

Projektowane zmiany w zakresie obowiązku alimentacyjnego

Więcej na temat planowanych zmian TUTAJ.

alimenty na dziecko

Leave a Reply

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.