Rozwód bez tajeminc

Co do zasady rozdzielność majątkowa między małżonkami powstaje z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwiązującego małżeństwo przez rozwód lub orzekającego separacje. Jednakże w pewnych przypadkach rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona przez sąd w osobnym postępowaniu, jeszcze przed zakończeniem postępowania rozwodowego. Kiedy może nastąpić sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami?

Kiedy sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej jest dopuszczalne?

Sądowe ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami wymaga wniesienia do sądu stosowanego pozwu przez jednego z małżonków. Wniesienie pozwu o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami będzie zaś zasadne w przypadku, gdy drugi z małżonków nie wyraża zgody na jej ustanowienie w drodze umowy.

Ponadto ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd może nastąpić tylko w czasie trwania małżeństwa, jeżeli między małżonkami istnieje wspólność majątkowa (tak ustawowa, jak i umowna) lub rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków.

Przesłanka ustanowienia rozdzielności majątkowej na żądanie jednego z małżonków

Jako jedyną przesłankę uzasadniającą ustanowienie rozdzielności majątkowej przepisy art. 52. § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wskazują „ważne powody”, przy czym nie definiują one tego pojęcia. W związku z powyższym rozumienie pojęcia „ważne powody” kształtowane jest przede wszystkim przez orzecznictwo sądów. Ogólnie rzecz ujmując przez „ważne powody” rozumie się taką sytuacje, która w danych okolicznościach powoduje, że trwanie wspólności majątkowej między małżonkami pociąga za sobą co najmniej zagrożenie dla interesów majątkowych jednego z małżonków oraz dobra rodziny.

Przykładowo za „ważne powody” ustanowienia rozdzielności majątkowej między małżonkami uznaje się:

1. trwonienie majątku przez jednego z małżonków na skutek hulaszczego trybu życia, alkoholizmu lub rażącej niegospodarności;
2. uchylanie się przez jednego z małżonków od pomnażania i utrzymywania substancji majątku wspólnego;
3. zatrzymanie majątku wspólnego przez jednego z małżonków wyłącznie dla siebie i niedopuszczenie współmałżonka do korzystania z niego;
4. długotrwałą faktyczną separację małżonków, uniemożliwiającą im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.

Dzień powstania rozdzielności majątkowej 

W wyroku ustanawiającym rozdzielność majątkową między małżonkami, sąd obowiązany jest oznaczyć dzień, z którym ona powstaje. Sąd powinien to uczynić nawet wtedy, gdy małżonek żądający ustanowienia rozdzielności majątkowej zaniechał oznaczenia tego dnia w pozwie.

W przypadku nieoznaczenia w wyroku dnia ustanowienia rozdzielności majątkowej, należy złożyć wniosek o stosowane uzupełnienie wyroku. W razie upływu terminu do żądania uzupełnienia wyroku należy przyjąć, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem uprawomocnienia się wyroku.

Zgodnie z ogólną zasadą ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej powinno przypadać na dzień mieszczący się w okresie od dnia wniesienia pozwu do dnia wydania wyroku.

„W wyjątkowych wypadkach” ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami może zostać orzeczone z dniem wcześniejszym niż dzień wniesienia pozwu, jednakże nie wcześniej niż z dniem powstania przyczyn uzasadniających jej ustanowienie. Przykładowo „wyjątkowy wypadek” będzie stanowił stan długotrwałej faktycznej separacji między małżonkami, zwłaszcza gdy jedno z nich nie przyczynia się do pomnażania majątku wspólnego i swoim postępowaniem uszczupla jego skład.